Choć w skali światowej Szwecja nie słynie z największych sztuk i produkcji teatralnych, jedna z tamtejszych legend może być zdecydowanie traktowana jako ojciec współczesnego teatru. August Strindberg, bo o nim mowa, urodził się w 1849 roku w Sztokholmie. Zmarł 63 lata później, mając w swoim życiu wystarczająco czasu, by zasłynąć w ojczyźnie jako pisarz, twórca dramatów, powieści, esejów i utworów poetyckich, a z pasji również jako malarz i fotograf. Strindberg był szwedzkim prekursorem ekspresjonizmu i wpłynął znacząco na rozwój współczesnego, szwedzkiego teatru. To postać, która zdecydowanie zasługuje na miejsce w naszym przeglądzie skandynawskich legend.
Z zamożnej rodziny na deski teatru
August Strindberg, choć pochodził z rodziny mieszczańskiej, od dziecka wychowywał się w dobrych warunkach. Zamożni rodzice byli w stanie zapewnić mu nie tylko wygodne dzieciństwo, ale i start kariery, posyłając syna na studia. Niestety, utrzymujący się wówczas już samodzielnie Strindberg musiał przerwać naukę z powodu braku pieniędzy i podjąć pracę zarobkową, między innymi jako aktor i dziennikarz. Po dość burzliwym okresie młodzieńczym zdołał osiąść jednak w innej, nieco mniej kreatywnej branży – jako 25 letni chłopak został zatrudniony w Bibliotece Królewskiej w Sztokholmie, w trakcie pracy w której udało mu się stworzyć jego pierwszy dojrzały dramat – „Mistrz Olof”. Do stworzenia głównej postaci zainspirował go twórca szwedzkiej reformacji, Olaus Petri. August od zawsze opierał swoją twórczość o to, co działo się wokół niego.
Pierwsze powieści i wielka miłość Strindberga
August był częstym bywalcem szwedzkiego kręgu artystyczno-literackiego „Czerwony Pokój”, które stało się inspiracją dla jego pierwszej w życiu powieści o tym samym tytule. Jak się okazało, choć August miał talent do tworzenia dramatów, to jego powieści okazały się pierwszym przełomem w karierze literackiej młodego pisarza, a sam Czerwony Pokój został okrzyknięty jako początek zmian także w samej literaturze szwedzkiej.
Tworzenie kolejnych powieści nie było dla Strindberga większym wyzwaniem. Gdy w 1875 poznał, a dwa lata później poślubił swoją miłość, Siri von Essen, inspiracji do tworzenia kolejnych utworów literackich nie brakowało. Małżeństwo Strindberga trwało 14 lat i było bardzo burzliwe, ale to jemu zawdzięczamy między innymi napisaną po francusku powieść „Spowiedź szaleńca”. W międzyczasie August nie ograniczał się wyłącznie do powieści i dramatów – wydane w 1883 roku teksty publicystyczne „Nowe państwo” okazały się na tyle kontrowersyjne, że Strindberg wraz z rodziną zostali zmuszeni do opuszczenia Szwecji i wyjazdu najpierw do Francji, a później Szwajcarii. Nie był to jednak koniec jego kłopotów z odbiorem na scenie szwedzkiej. W 1884 roku Strindberg wydał pierwszy tom opowiadań pt. Historie małżeńskie, za które został oskarżony o obrazę religii. Cały nakład opowiadań został skonfiskowany, a Strindberg musiał stanąć w procesie, który szczęśliwie dla niego zakończył się wyrokiem uniewinniającym.
Najważniejsze dzieła Strindberga – twórczość na wygnaniu
Pomimo pozytywnego wyniku procesu o tom opowiadań, Strindberg postanowił pozostać na wygnaniu, przeprowadzając się regularnie z Francji do Szwajcarii, Niemiec i Danii. To właśnie podczas swoich migracji napisał autobiografię „Syn służącej”, powieść „Mieszkańcy Hemsö” oraz dwa naturalistyczne dramaty, „Ojciec” oraz „Panna Julia”. To właśnie te cztery utwory przyniosły mu rozpoznawalność, którą cieszy się do dziś. Po rozwodzie z pierwszą żoną, krótkim romansie we Francji i ponownym, krótkim małżeństwie, Strindberg wyjechał na stałe do Paryża, gdzie zmagał się z głęboką depresją i kłopotami materialnymi. Zdrowie psychiczne nie zniechęciło go jednak do tworzenia – to właśnie ciężkie życie po rozwodach przyczyniło się do powstania powieści „Inferno” oraz „Legendy”, opisujących jego kryzys, a także początków Dziennika Okultystycznego, który ze względu na tematykę ukazał się we fragmentach, drukiem, dopiero w 1977 roku.
Wśród wartych wspomnienia utworów stworzonych przez Strindberga już po powrocie do Szwecji, po kryzysie życiowym należałoby wymienić przede wszystkim dramaty Do Damaszku (1898), Zbrodnie i zbrodnie (1899) oraz pierwsze z cyklu dramatów historycznych, m.in. Gustaw Waza i Eryk XIV (1899). Ostatnie lata swojego życia Strindberg spędził na tworzeniu teatru, Intima Teatern, dla którego napisał później sztuki takie jak Pelikan, Burza, czy Sonata widm.